Równoprawne traktowanie uczestników rynku polega przede wszystkim na niedyskryminacji podmiotów pod względem dostępu do infrastruktury (sieci, magazynów), jako obowiązku nałożonego na operatorów tej infrastruktury przepisami prawa krajowego i unijnego. W realiach polskiego rynku gazu ziemnego, weryfikacja tego wymogu następuje w przypadku, gdy podmiot ubiega się o dostęp do sieci lub magazynów. Analizowane przypadki odmowy dostępu do tej infrastruktury, a także skargi uczestników rynku wskazywały na szereg barier głównie formalno-prawnych, a także przewagę dotychczasowego użytkownika infrastruktury przy ubieganiu się o dostęp do nowych przepustowości.
Dostęp do informacji na temat dostępności i warunków świadczonych usług infrastrukturalnych zapewnić powinni operatorzy na podstawie przepisów prawa określonych w rozporządzeniach unijnych. Obowiązki te są monitorowane na poziomie krajowym i unijnym. Brak ich realizacji może być powodem postępowania KE w stosunku do państwa członkowskiego. Dostęp do informacji o cenach gazu ziemnego na rynkach zorganizowanych zapewniają same rynki, ale w Polsce z powodu ograniczonej skali hurtowego rynku gazu ziemnego w Polsce i pełna regulacja cen gazu ziemnego dla wszystkich odbiorców powoduje, że publikowane są jedynie taryfy zatwierdzane przez Prezesa URE.
Wraz z postępem liberalizacji i procesem uwalniania cen gazu ziemnego, dostęp do informacji rynkowej i sposobu kształtowania cen w poszczególnych segmentach rynku będzie zyskiwać na znaczeniu. W obszarze detalicznym dostęp do informacji rynkowej nie jest na chwilę obecną zagadnieniem kluczowym – brak jest bowiem alternatywnych ofert sprzedaży, odbiorcy – zwłaszcza w gospodarstwach domowych, które podmioty działające na tym rynku postrzegają jako monolit. Nie znają także swoich praw przysługujących im rynku gazu ziemnego.
Prezes URE, realizując ustawowy obowiązek współdziałania z Prezesem UOKiK, przekazuje mu płynące z rynku informacje o działaniach przedsiębiorstw energetycznych, które mogą być uznawane za nadużywanie pozycji dominującej. Zgodnie z ustawą o ochronie konkurencji i konsumentów Prezes UOKiK może wydać decyzję nakazującą zaniechania praktyki niewłaściwej oraz nałożyć na przedsiębiorstwo nadużywające pozycji dominującej sankcję w postaci kary pieniężnej. W 2011 r. były nawet prowadzone postępowania antymonopolowe w odniesieniu do PGNiG dotyczące odmowy zawarcia umowy sprzedaży oraz terminów wypowiedzenia umów kompleksowych. W obu przypadkach została wydana decyzja uznająca działanie PGNiG za niewłaściwe i zmuszająca do jego zaniechania. Na skutek tych decyzji Prezesa UOKiK do umów kompleksowych zostały wprowadzone postanowienia kształtujące okres wypowiedzenia w ten sposób, że umowa ulega rozwiązaniu z końcem miesiąca gazowego następującego po miesiącu gazowym, w którym świadczenie o wypowiedzeniu zostało złożone sprzedawcy.
Niestety ani Prezes URE ani Prezes UOKiK nie dysponują obecnie samoistnym narzędziem bezpośredniego oddziaływania na zachowania przedsiębiorstw energetycznych na rynku, czy zmianę struktury podmiotowej na tym rynku, sprzyjającym kształtowanie zliberalizowanego rynku gazu ziemnego. W obecnym stanie prawnym nie są doprecyzowane zasady współpracy pomiędzy organami nadzoru nad rynkiem gazu (Prezesem URE, Prezesem UOKiK czy Komisją Nadzoru Finansowego) określające sposób wykorzystania wzajemnych kompetencji w działaniach antymonopolowych i wspierających rozwój konkurencji na rynku towarowym i rynku gazu. W efekcie przedsiębiorstwa gazowe często nadużywają swoich możliwości, a konsument nie wie, w jaki sposób i u kogo może zareagować.
ure.gov.pl
Dodaj komentarz