Zasady funkcjonowania rynku gazu ziemnego w Polsce ustalone zostały w ustawie – Prawo energetyczne oraz w rozporządzeniach wykonawczych prawa krajowego i rozporządzeniach UE. W głównej mierze opisane zostały w aktach prawnych dotyczących funkcjonowania infrastrukturalnej części systemu gazowniczego oraz kalkulacji taryf na paliwa gazowe.
Zasady funkcjonowania rynku gazu ziemnego zostały wdrożone do instrukcji ruchu i eksploatacji sieci gazowniczych, jak również programów zgodności opracowanych przez operatorów systemów gazowniczych i zatwierdzonych przez Prezesa URE.
Do tej pory, część obejmująca obrót gazem ziemnym, z uwagi na zmonopolizowaną strukturę
podmiotową rynku gazu i brak dodatkowej infrastruktury rynkowej (giełdy, platformy obrotu) handel gazem ziemnym był rynkiem kontraktów bilateralnych (OTC), w których cena była aktualizowana po każdej zmianie taryfy zatwierdzanej przez Prezesa URE. Tworzenie giełdy gazu i obliga gazowego zmienia aktualny kształt rynku, który do tej pory praktycznie nie istniał.
Pomimo, że formalnie odbiorcy w Polsce uzyskali prawo do zmiany sprzedawcy (odbiorcy komercyjni w roku 2004 r., a odbiorcy w gospodarstwach domowych w roku 2007) w praktyce korzystanie z tego prawa jest bardzo utrudnione. Próby wejścia na rynek nowych sprzedawców i podejmowane przez odbiorców gazu próby zmiany dotychczasowego sprzedawcy kończyły się bardzo często niepowodzeniem. Brak odpowiedniego środowiska formalnego i wystarczającego potencjału administracyjnego powoduje, że czas rozstrzygania sporów, z którymi uczestnicy zgłaszają się do regulatorów, nie spełnia 2-miesięcznego wymogu określonego w wymaganiach dyrektywy rynkowej.
Praktycznie też na rynku gazu nie funkcjonuje rynek kontraktów terminowych, krótszych niż roczne. Odbiorcy gazu nie mają zbyt wielu możliwości zdywersyfikowania dostaw gazu ziemnego i praktycznie żadnego wpływu na jego ceny, niezależnie od stałości i wielkości swojego poboru. Na konkretne zmiany na rynku oczekują duzi odbiorcy komercyjni (w tym także elektroenergetyka) działający w środowisku rynkowym, inwestorzy zainteresowani
wydobyciem gazu łupkowego oraz potencjalni uczestnicy zainteresowani wejściem na polski
rynek gazu ziemnego.
W celu opanowania rynku gazu i określenia kierunków jego rozwoju Prezes URE zatwierdził IRiESP (Instrukcję Ruchu i Eksploatacji Sieci Przesyłowej), która uwzględnia niezbędne zmiany funkcjonowania rynku gazu oraz umożliwia sprzedaż gazu poprzez giełdę.
IRiESP wprowadza m.in.
- zasady funkcjonowania tzw. punktu wirtualnego, rozumianego jako punkt leżący w
systemie przesyłowym gazu wysokometanowego, o niesprecyzowanej fizycznej lokalizacji, w którym następuje obrót paliwami gazowymi,
- możliwości oferowania usług przesyłowych w trybie aukcyjnym w przypadku połączeń systemów przesyłowych pomiędzy państwami,
- zmianę formy kontraktowania usług przesyłowych,
- funkcjonowanie rynku usług bilansujących zapewniającego narzędzia do bilansowania
Termin wejścia w życie postanowień Instrukcji Ruchu i Eksploatacji Sieci Przesyłowej został ustalony na dzień 1 stycznia 2013 r. i od tamtego czasu realizowane są poszczególne jej postulaty. Ponadto w celu odpowiedniego dostosowania zasad zawierania transakcji na giełdzie do obrotu gazem ziemnym, Komisja Nadzoru Finansowego, zatwierdziła na początku września 2012 r. Regulamin Obrotu Gazem na Towarowej Giełdy Energii S.A. oraz Regulamin Giełdowej Izby Rozrachunkowej. Dokumenty te, określają m.in. jakie warunki muszą spełnić uczestnicy rynku, aby móc handlować gazem na giełdzie.
ure.gov.pl
Dodaj komentarz